อย่างที่ทุกคนน่าจะทราบว่า สนิม (Rust) นั้นเป็นโลหะที่มีการเปลี่ยนสภาพไปจากเดิม เนื่องจากได้ทำปฏิกิริยากับอากาศ น้ำ หรือออกซิเจน ซึ่งเป็นตัวการสำคัญที่ทำให้โลหะเปลี่ยนสภาพไปจากเดิม เช่น มีสีที่เปลี่ยนไป มีความแข็งแรงลดลง แล้วทำให้เกิดการผุกร่อนในที่สุด
ท่อเหล็กที่ใช้ในระบบท่อส่งน้ำ เมื่อเกิดปฏิกิริยาทางเคมีกับน้ำ เหล็กจะเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชั่น ทำให้เหล็กสูญเสียอิเลกตรอนและไปรวมตัวกับออกซิเจนในน้ำ ทำให้เกิดออกไซด์ที่มีสีน้ำตาลแดงเกาะอยู่บนพื้นผิวของโลหะ ซึ่งนั้นก็คือ "สนิมสีแดง"
น้ำสนิมแดง
"น้ำสนิมแดง" เป็นสีของน้ำที่จะปรากฏออกมาจากการที่น้ำได้ปนเปื้อนกับสนิม เนื่องจากสนิมสีแดงนั้นเป็นสนิมที่อ่อนตัวมาก ดังนั้นจึงสามารถหลุดลอกออกมาได้ง่าย และทำให้ปะปนมากับน้ำประปา
หากเกิดสนิมขึ้นในท่อเหล็ก ส่วนที่อ่อนนุ่มของผิวสนิมแดงจะหลุดลอกออกมาเป็นจำนวนมากและประปนเข้ากับน้ำประปา โดยเมื่อน้ำได้ผ่านการไหลไปไกลมากขึ้น น้ำก็จะค่อย ๆ เจือจางลงและไม่ปรากฏน้ำที่ปนสีแดงออกมา แต่ในช่วงเวลาที่น้ำประปาได้ไหลผ่านตามท่อและได้รับการปนเปื่อยจากสนิมสีแดง และถึงแม้เมื่อน้ำประปาออกมาแล้วจะมีความโปร่งใส ดูสะอาด แต่ก็อาจจะเต็มไปด้วยการปนเปื้อนของสนิมที่ได้หลุดลอดออกมาจากพื้นผิวของท่อส่งน้ำ
ทำไมท่อน้ำถึงเป็นสนิม ?
เหล็กที่เราได้นำมาใช้ส่วนใหญ่จะมีแนวโน้มที่ขาดความสเถียร โดยเมื่อเหล็กทำปฏิกิริยากับออกซิเจนที่อยู่ในน้ำที่ไหลผ่าน จะทำให้เกิดสนิมขึ้นได้ง่าย ทั้งท่อน้ำยังได้รับการเติมเต็มไปด้วยน้ำประปาอยู่ตลอดเวลา และวัสดุของท่อนั้นยังเป็นเหล็ก จึงทำให้เป็นสิ่งที่เกิดสนิมขึ้นได้ง่ายอย่างมาก
อีกทั้งน้ำประปาส่วนใหญ่จะได้รับการเติมคลอรีนเข้าไปเพื่อระงับการเจริญเติบโตและฆ่าเชื้อแบคทีเรียที่อยู่ในน้ำประปา คลอรีนจึงเป็นตัวออกซิไดซ์ที่มีประสิทธิภาพและจะทำให้เกิดสนิมเหล็กได้ง่ายมากยิ่งขึ้น
ผลกระทบของท่อน้ำสนิม
ท่อน้ำที่เป็นเหล็ก เมื่อเกิดสนิมจะเกิดการเปลี่ยนแปลงทีละเล็กน้อย สนิมที่เกาะอยู่บนพื้นผนังของท่อน้ำจะกลายเป็นสนิมยึดเกาะ และเมื่อสะสมมากขึ้นเรื่อย ๆ จะทำให้ลดการไหลเวียนของน้ำเพราะเกิดจากการอุดตันสะสม และเมื่อปล่อยทิ้งไว้นานขึ้นอีกก็อาจจะทำให้เกิดการ "รั่วไหล" หรือท่อรั่ว (Corrosion Pitting) ในท้ายที่สุด
นอกจากนี้สนิมสีแดงที่เกิดสะสมในน้ำจนมีขนาดใหญ่ขนาดนี้ จะถูกเรียกว่า "การเกิดสนิมสะสม" และเมื่อมีการสะสมมากขึ้นเรื่อย ๆ การที่จะเข้าไปซ่อมบำรุงหรือปรับปรุงท่อก็เป็นที่ยากมากขึ้น ทำให้จำเป็นต้องเปลี่ยนท่อใหม่ ซึ่งจะทำให้มีค่าใช้จ่ายที่สูงมากขึ้น
ความเสียหายที่เกิดจากสนิมแดง
สนิมสีแดงนั้นหลุดหลอดและละลายในน้ำได้ดีมาก โดยเมื่อสนิมสีแดงได้ละลายไปกับน้ำประปา สีแดงของสนิมจะไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า แต่ในกรณีที่รุนแรงมาก ๆ จะสามารถสังเกตุได้จากสีของน้ำที่เปลี่ยนสีเป็นสีน้ำตาลแดง และมีกลิ่นสนิมติดมาในน้ำด้วย ทำให้น้ำประปาที่ออกมานั้นไม่สามารถบริโภคได้ และอาจจะทำให้เกิดปัญหาอื่น ๆ ตามมา
ปัญหาที่เกิดเมื่อได้รับธาตุเหล็กมากเกินไป
เหล็ก เป็นองค์ประกอบหลักของสนิมแดง โดยถ้าหากได้รับเข้าสู่ร่างกายแล้ว น้ำที่ปนเปื้อนไปด้วยสนิม จะถูกร่างกายมองว่าเป็น "ธาตุเหล็ก" ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญอย่างมากในการบำรุงรักษาของชีวิต เนื่องจากมีส่วนสำคัญในการขนส่งออกซิเจนไปทั่วร่างกายของมนุษย์
แต่การที่บริโภคหรือรับเข้าไปมากเกินความจำเป็น ก็สามารถทำให้เกิดผลเสียต่อร่างกายได้ ซึ่งผลกระทบที่จะเกิดขึ้นเมื่อบริโภคธาตุเหล็กเกินนั่นก็คือ "ภาวะเหล็กเกิน" โดยเหล็กจะเข้าไปรวมอยู่ในฮีโมโกลบินที่อยู่ในเลือดที่คอยลำเลียงออกซิเจนไปทั่วร่างกาย และเราจะเก็บส่วนใหญ่ไว้ใน "ตับ" โดยเมื่อบริโภคธาตุเหล็กมาเกินไปก็จะยิ่งเพิ่มภาระให้กับตับเพิ่ม ทำให้การทำงานของตับลดลงและอาจจะนำพาไปสู่โรคตับแข็ง รวมถึงเหล็กส่วนเกินที่ได้รับเข้าไปยังมีผลต่อการทำงานของต่อมไร้ท่อ โรคเบาหวาน และมีบางครั้งที่จะปล่อยออกมาเป็นเม็ดสีที่ผิวหนังทำให้ผิวหนังของคนเป็นสีเทาอีกด้วย
